Auteur(s): Paul Bokern, Linda Fernandez Beiro
Jongeren in Caribisch Nederland: resultaten Scholierenonderzoek

3. Resultaten

Dit hoofdstuk bespreekt de uitkomsten van het scholierenonderzoek Caribisch Nederland 2024. Waar mogelijk en relevant worden de resultaten vergeleken met die uit 2020. Daarbij wordt dezelfde volgorde van de thema’s aangehouden als in de vragenlijst. Er wordt gesproken over een verandering of verschillen tussen groepen wanneer deze, rekening houdend met een betrouwbaarheidsinterval van 95%, statistisch significant zijn.

3.1 Welzijn

Om een beeld te krijgen van het welzijn van scholieren in Caribisch Nederland wordt gekeken naar hoe gelukkig en tevreden ze zijn met hun leven in het algemeen, of ze gepest of gediscrimineerd worden en of ze iemand in hun omgeving hebben om over persoonlijke problemen te praten.

Scholieren op Saba gelukkiger en tevredener dan in 2020

Scholieren op Saba gaven in 2024 gemiddeld een 7,4 voor zowel de mate waarop ze zich een gelukkig mens vinden, als hoe tevreden ze waren met het leven dat ze nu leiden. Daarmee waren ze gelukkiger en tevredener dan in 2020. Op Bonaire gaven scholieren in 2024 gemiddeld een 7,5 voor geluk en 7,4 voor tevredenheid, dat is iets lager dan in 2020. Scholieren op Sint Eustatius gaven in 2024 gemiddeld een 7,1 voor geluk en 6,9 voor tevredenheid.

3.1.1 Welzijn
   2024 (Cijfer (1-10))2020 (Cijfer (1-10))
BonaireGeluk7,57,7
BonaireTevredenheid7,47,7
SabaGeluk7,47,1
SabaTevredenheid7,46,7
Sint EustatiusGeluk7,1
Sint EustatiusTevredenheid6,9

Jongens op Bonaire gelukkiger en tevredener dan meisjes 

Jongens op Bonaire voelden zich gelukkiger en tevredener dan meisjes in 2024. Ook op Sint Eustatius waren jongens gelukkiger dan meisjes. Op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft tevredenheid. Scholieren van 10 tot 15 jaar beoordeelden op alle eilanden hun geluk en tevredenheid gemiddeld hoger dan 15- tot 18-jarigen. 

3.1.2a Welzijn naar geslacht, 2024
   Totaal (Cijfer (1-10))Jongens (Cijfer (1-10))Meisjes (Cijfer (1-10))
BonaireGeluk7,57,87,1
BonaireTevredenheid7,47,77,2
SabaGeluk7,47,57,2
SabaTevredenheid7,47,57,3
Sint EustatiusGeluk7,17,36,8
Sint EustatiusTevredenheid6,976,9

3.1.2b Welzijn naar leeftijd, 2024
   Totaal (Cijfer (1-10))10 tot 15 jaar (Cijfer (1-10))15 tot 18 jaar (Cijfer (1-10))
BonaireGeluk7,57,77,2
BonaireTevredenheid7,47,87
SabaGeluk7,47,57,2
SabaTevredenheid7,47,77,1
Sint EustatiusGeluk7,17,36,8
Sint EustatiusTevredenheid6,97,26,5

Meisjes op Bonaire en Saba vaker gepest dan jongens 

In 2024 gaven meisjes op Bonaire en Saba vaker aan gepest te zijn dan jongens in het jaar voorafgaand aan de enquête. Het verschil was het grootst op Saba: 31 procent van de meisjes en 17 procent van de jongens werd daar gepest. Pesten kwam ook vaker voor bij 10- tot 15-jarigen dan bij 15- tot 18-jarigen. Het pesten gebeurde het vaakst offline, op Bonaire en Saba vooral met roddels en op Sint Eustatius met schelden. Vergeleken met 2020 was het percentage scholieren dat gepest werd op Bonaire en Saba in 2024 vergelijkbaar. Op Saba was er destijds echter geen verschil tussen jongens en meisjes. 

Ongeveer 1 op de 5 scholieren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius gaf in 2024 aan zich gediscrimineerd te hebben gevoeld in het jaar voorafgaand aan de enquête. Op Bonaire was dat aandeel groter bij meisjes dan bij jongens, op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen jongens en meisjes. Anders dan bij pesten was er ook weinig verschil tussen scholieren van 10 tot 15 jaar en 15 tot 18 jaar. Scholieren op Bonaire en Sint Eustatius voelden zich het vaakst gediscrimineerd door discriminerende opmerkingen, op Saba door roddels. Op alle drie de eilanden gaf een ruime meerderheid van de scholieren die zich gediscrimineerd hadden gevoeld aan dat zo’n situatie op school had plaatsgevonden.

3.1.3a Pesten en discriminatie naar geslacht, 2024
 Totaal (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Jongens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Meisjes (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire
Gediscrimineerd20,617,324
Gepest22,218,526
Saba
Gediscrimineerd21,919,124,5
Gepest241730,6
Sint Eustatius
Gediscrimineerd17,516,318,9
Gepest13,811,616,2

3.1.3b Pesten en discriminatie naar leeftijd, 2024
 Totaal (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)10 tot 15 jaar (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)15 tot 18 jaar (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire
Gediscrimineerd20,621,419,8
Gepest22,226,717
Saba
Gediscrimineerd21,923,420,4
Gepest243414,3
Sint Eustatius
Gediscrimineerd17,517,617,4
Gepest13,817,68,7

Niet alle scholieren kunnen in vertrouwen met iemand praten over persoonlijke problemen

Voor het welzijn van jongeren is het belangrijk dat ze mensen in de omgeving hebben waarmee ze in vertrouwen kunnen praten over persoonlijke problemen (NJi, 2022). In 2024 gaf 21 procent van de scholieren op Sint Eustatius het (helemaal) oneens te zijn met de stelling “ik kan met iemand die ik vertrouw, praten over persoonlijke problemen”. Op Saba en Bonaire was dat respectievelijk 18 procent en 11 procent. 

3.1.4 Kan in vertrouwen met iemand praten over persoonlijke problemen, 2024
 (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)(Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire68,620,510,9
Saba57,32517,7
Sint Eustatius53,825,620,6

3.2 Gezondheid

Voor een beeld van de gezondheid van scholieren in Caribisch Nederland wordt gekeken naar hoe zij hun gezondheid ervaren, hun consumptie van fruit, groente en suikerdrankjes, en of ze vapen en roken.

Ruime meerderheid ervoer gezondheid als (zeer) goed

Een ruime meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland ervoer hun gezondheid in 2024 als (zeer) goed: 75 procent op Bonaire, 71 procent op Saba en 68 procent op Sint Eustatius. In 2020 was dat op Bonaire en Saba vergelijkbaar. 

3.2.1 Ervaren gezondheid (zeer) goed
 2024 (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)2020 (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire75,174,2
Saba70,868,8
Sint Eustatius67,5

Jongens ervoeren hun gezondheid vaker als (zeer) goed dan meisjes

Jongens ervoeren hun gezondheid vaker als (zeer) goed dan meisjes in 2024. Op Bonaire ervoer 81 procent van de jongens en 69 procent van de meisjes hun gezondheid als (zeer) goed. Op Saba was dat respectievelijk 77 procent en 65 procent en op Sint Eustatius 73 en 61 procent. Scholieren van 10 tot 15 jaar op Bonaire ervoeren hun gezondheid ook vaker als (zeer) goed dan 15- tot 18-jarigen. Op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen de twee leeftijdsgroepen.

3.2.2a Ervaren gezondheid (zeer) goed naar geslacht, 2024
 Ervaren gezondheid (zeer) goed (% van scholieren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire
Totaal75,1
Jongens81,4
Meisjes68,6
Saba
Totaal70,8
Jongens76,6
Meisjes65,3
Sint Eustatius
Totaal67,5
Jongens73,3
Meisjes60,8

3.2.2b Ervaren gezondheid (zeer) goed naar leeftijd, 2024
 Ervaren gezondheid (zeer) goed (% van scholieren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire
Totaal75,1
10 tot 15 jaar78,3
15 tot 18 jaar71,4
Saba
Totaal70,8
10 tot 15 jaar72,3
15 tot 18 jaar69,4
Sint Eustatius
Totaal67,5
10 tot 15 jaar69,2
15 tot 18 jaar65,2

Meeste scholieren eten onvoldoende fruit en drinken regelmatig suikerdrankjes

Op Saba gaf 10 procent van de scholieren in 2024 aan minimaal vijf dagen per week voldoende fruit te eten, dat wil zeggen minimaal twee porties van 100 gram per dag. Op Bonaire en Sint Eustatius was dat respectievelijk 16 procent en 20 procent. Op Saba en Sint Eustatius gaf ook een minderheid aan minimaal vijf dagen per week groenten te eten bij de maaltijden, respectievelijk 26 procent en 38 procent. Op Bonaire was dat 52 procent. Meer dan de helft van de scholieren ontbeet minimaal vijf dagen per week. Dit gold voor scholieren op alle drie de eilanden. 

3.2.3 Voeding, minimaal vijf dagen per week, 2024
 Voldoende fruit (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Groente bij de maaltijd (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Ontbijt (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire15,752,461,2
Saba10,42651
Sint Eustatius2038,856,2

Suikerdrankjes zoals frisdrank, limonade en energiedrank zijn populair bij scholieren in Caribisch Nederland. Op Bonaire, Saba en Sint Eustatius gaf minder dan 5 procent van de scholieren in 2024 aan nooit suikerdrankjes te drinken. De overige scholieren gaven aan wel suikerdrankjes te drinken en meestal meerdere dagen per week. Van alle scholieren op Bonaire dronk 43 procent minimaal vijf dagen per week suikerdrankjes, op Saba was dat 50 procent en op Sint Eustatius 60 procent. Van de scholieren die suikerdrankjes drinken, gaf ongeveer de helft aan twee of meer van dat soort drankjes te drinken op een gemiddelde dag.

Meer vapers dan rokers op Bonaire en Saba

Een deel van de jongeren in Caribisch Nederland vapete weleens in 2024: 13 procent op Bonaire, 10 procent op Saba en 6 procent op Sint Eustatius. Op Bonaire was dat aandeel groter dan het aandeel scholieren dat tabaksproducten rookte. Ook op Saba werd vaker gevapet dan gerookt, het aantal rokers was te laag om te publiceren. Op Sint Eustatius rookte en vapete ongeveer 5 procent van de scholieren. 

3.2.4 Roken en vapen, 2024
 Roken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Vapen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire5,512,7
Saba¹10,4
Sint Eustatius4,45,6
1)De respons voor rokers was te laag om te publiceren

3.3 Vrijetijdsbesteding

De vrijetijdsbesteding van scholieren in Caribisch Nederland wordt in kaart gebracht door te kijken naar welke activiteiten ze graag in hun vrije tijd doen, of ze uitnodigingen van anderen krijgen om dingen te gaan doen, hoeveel tijd ze achter een scherm besteden, hoe vaak ze boeken lezen, en hoe vaak ze zich vervelen. Ook wordt beschreven of ze huishoudelijke taken verrichten en zorgen voor anderen.

Gamen populaire vrijetijdsbesteding

Gamen is een populaire vrijetijdsbesteding onder scholieren in Caribisch Nederland. In 2024 gaf 46 procent van de scholieren op Bonaire aan vaak te gamen, op Saba was dat ook 46 procent en op Sint Eustatius 53 procent. Vooral jongens gamen vaak. Op Saba was het verschil het grootst, daar gaf 72 procent van de jongens aan vaak te gamen tegenover 20 procent van de meisjes. Op alle drie de eilanden was buiten afspreken met vrienden een relatief populaire vrijetijdsbesteding. Meedoen aan naschoolse activiteiten kwam relatief vaak voor op Saba (39 procent). Op Bonaire en Sint Eustatius was dat minder gebruikelijk: respectievelijk 10 procent en 18 procent. De scholieren die niet deelnamen aan naschoolse activiteiten, noemden het vaakst als reden dat ze het niet leuk vonden.

3.3.1 Vaak voorkomende vrijetijdsbesteding, 2024
 Gamen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Met vrienden buiten afspreken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Creatief bezig zijn (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Met vrienden thuis afspreken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Vrijwilligerswerk (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Naschoolse activiteiten (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire45,83324,920,813,410
Saba45,841,72413,516,738,5
Sint Eustatius52,541,917,516,211,218,1

Meerderheid scholieren krijgt uitnodigingen van anderen om dingen te gaan doen 

In 2024 gaf 73 procent van de scholieren op Bonaire aan het (helemaal) eens te zijn met de stelling “Ik krijg uitnodigingen om uit te gaan en om dingen te gaan doen met anderen”. Op Saba en Sint Eustatius was dat respectievelijk 58 procent en 71 procent. Op alle drie de eilanden antwoordde ongeveer 1 op de 10 scholieren het (helemaal) oneens te zijn met deze stelling.

3.3.2 Krijgt uitnodigingen van anderen om dingen te gaan doen, 2024
 (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)(Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire73,216,810
Saba58,328,113,5
Sint Eustatius70,6209,4

Meer dan 6 uur schermtijd

In 2024 gaven scholieren in Caribisch Nederland aan gemiddeld meer dan 6 uur per dag een computer, tablet of smartphone te gebruiken, exclusief het gebruik van een computer op school of werk. Op Bonaire was dat 6,4 uur, op Saba 7,9 uur en op Sint Eustatius 8,8 uur. 

3.3.3 Schermtijd, 20241)
 Gemiddelde schermtijd per dag (gemiddeld aantal uren per dag)
Bonaire6,4
Saba7,9
Sint Eustatius8,8
1)Scholieren die 24 uur hebben ingevuld in deze vraag, zijn buiten beschouwing gelaten.

Kwart scholieren heeft in afgelopen jaar geen boek gelezen of geluisterd

Een kwart van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan in hun vrije tijd geen boek te hebben gelezen of geluisterd in het jaar voorafgaand aan de enquête. Een kleiner deel las dagelijks boeken: 19 procent op Saba en 9 procent op zowel Bonaire als Sint Eustatius. Voor het lezen of luisteren van boeken ging de meerderheid niet naar een bibliotheek.

3.3.4 Boeken lezen in de afgelopen 12 maanden, 2024
 Dagelijks (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Eén keer per week of vaker (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Eén keer per maand of vaker (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Een paar keer (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Niet (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire8,61414,834,727,9
Saba18,813,511,530,226
Sint Eustatius9,418,811,233,826,9

Helft scholieren verveelt zich soms

De helft van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan zich soms te vervelen. Een kleiner deel gaf aan zich vaak te vervelen: 29 procent op Bonaire, 36 procent op Saba en 40 procent op Sint Eustatius. Op Bonaire gaven meisjes iets vaker aan zich vaak te vervelen dan jongens, op Saba en Sint Eustatius was het vergelijkbaar.

3.3.5 Vervelen, 2024
 Vaak (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Soms (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Nooit (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire29,453,517,1
Saba36,547,915,6
Sint Eustatius4053,16,9

Scholieren doen het vaakst de afwas

De meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan thuis een of meerdere huishoudelijke taken te hebben verricht in de week voorafgaand aan de enquête. Op Bonaire waren ze hier gemiddeld in die week 4,1 uur mee bezig, op Saba 3,1 uur en op Sint Eustatius 3,9 uur. Afwassen werd het vaakst genoemd als taak. Een kleine groep scholieren gaf aan geen van de genoemde huishoudelijke taken te hebben uitgevoerd: 10 procent op Bonaire en Sint Eustatius, 7 procent op Saba. 

3.3.6. Huishoudelijke taken in de afgelopen week, 2024
 Afwassen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Andere huishoudelijke taken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Moppen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Koken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Inkopen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Geen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire68,250,248,339,837,29,6
Saba69,655,462,538,4257,1
Sint Eustatius70,8425342,933,310

Bijna helft scholieren Sint Eustatius zorgt voor familieleden of bekenden die hulp nodig hadden 

Een deel van de scholieren in Caribisch Nederland in 2024 hielp in de week voorafgaand aan de enquête mee met de zorg van familieleden of bekenden. Bijvoorbeeld omdat zij hulp nodig hadden, vanwege hun gezondheid of ouderdom, of ze hielpen andere kinderen in het huishouden. Taken bij de zorg aan familieleden of bekenden zijn bijvoorbeeld het doen van het huishouden, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer of klusjes. Op Sint Eustatius zorgde 46 procent van de scholieren voor familieleden of bekenden en 43 procent voor andere kinderen in het huishouden. Op Saba was dat respectievelijk 34 procent en 38 procent, op Bonaire 27 procent en 28 procent.

3.3.7 Zorg voor anderen in de afgelopen week, 2024
 Zorgt voor familieleden of bekenden (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Zorgt voor andere kinderen in het huishouden (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire27,227,8
Saba34,437,5
Sint Eustatius45,643,1

3.4 Toekomstplannen

Opleiding volgen meest genoemde plan voor de toekomst

Ruim de helft van de scholieren op Saba gaf in 2024 aan een vervolgopleiding te willen doen na het behalen van hun diploma. Op Bonaire en Sint Eustatius was dat respectievelijk 42 procent en 48 procent. Van de overige scholieren wil de meerderheid gaan werken of een eigen bedrijf starten. Een deel van de scholieren gaf aan het nog niet weten: 15 procent op Bonaire en Saba, en 18 procent op Sint Eustatius.

3.4.1 Toekomstplannen, 2024
 Opleiding volgen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Werken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Eigen bedrijf starten (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Iets anders (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Weet ik nog niet (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire42,318,515,88,514,9
Saba53,112,513,56,214,6
Sint Eustatius48,113,815518,1

Ruime meerderheid wil het eiland verlaten

Een ruime meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan het eiland in de toekomst te willen verlaten en ergens anders te gaan wonen. Op Saba en Sint Eustatius was dat 91 procent en op Bonaire 81 procent. Op alle drie de eilanden waren de meest genoemde redenen om het eiland te willen verlaten het doen van een opleiding of studie en meer van de wereld zien.

3.4.2 Redenen om het eiland te verlaten, 2024
 Bonaire (% van de jongeren die het eiland willen verlaten)Saba (% van de jongeren die het eiland willen verlaten)Sint Eustatius (% van de jongeren die het eiland willen verlaten)
Wereld ontdekken56,159,844,5
Opleiding of werk5360,864,5
Vind het hier niet leuk26,529,723,5
Familie woont ergens anders15,218,610,5
Beurs voor buitenlandse opleiding5,87,5
Gezondheid1,55,9
Anders18,321,818

Meeste scholieren krijgen goed advies over de belangrijke dingen in het leven

Plannen maken voor de toekomst en op een andere plek gaan wonen zijn belangrijke keuzes, waarbij het nuttig kan zijn om goed advies te krijgen. In 2024 gaf 79 procent van de scholieren op Bonaire aan het (helemaal) eens te zijn met de stelling “Ik krijg goed advies over de belangrijke dingen in het leven”. Op Saba en Sint Eustatius was dat aandeel respectievelijk 76 procent en 77 procent. Op alle drie de eilanden gaf 5 procent of minder aan het (helemaal) oneens te zijn met deze stelling.

3.4.3 Krijgt goed advies over de belangrijke dingen in het leven, 2024
 (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)(Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar)
Bonaire78,715,95,4
Saba7618,85,2
Sint Eustatius76,919,43,7