Jongeren in Caribisch Nederland: resultaten Scholierenonderzoek
Over deze publicatie
Hoe gaat het met de jongeren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius en hoe zien zij hun toekomst? Deze publicatie beschrijft hoe de jongeren in Caribisch Nederland hun welzijn en gezondheid ervaren, hoe ze hun vrije tijd besteden en wat hun toekomstplannen zijn. De resultaten komen uit het scholierenonderzoek Caribisch Nederland 2024 en 2020, dat wordt uitgevoerd onder scholieren tot 18 jaar in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs.
Uit het rapport komt naar voren dat:
– Scholieren in Caribisch Nederland gemiddeld een dikke voldoende geven voor hun geluk en tevredenheid;
– Zowel op Bonaire als Saba meisjes vaker worden gepest dan jongens;
– De meeste scholieren onvoldoende fruit eten en regelmatig suikerdrankjes drinken;
– Er meer vapers dan rokers zijn op Bonaire en Saba;
– Scholieren gemiddeld meer dan zes uur schermtijd per dag rapporteerden;
– Bijna de helft van de scholieren op Sint Eustatius in de week voorafgaand aan de enquête voor familieleden of bekenden zorgde vanwege ouderdom of gezondheidsproblemen;
– De meeste scholieren het eiland in de toekomst willen verlaten, vooral om de wereld te ontdekken of voor een opleiding of studie.
1. Inleiding
Hoe het met jongeren gaat en wat ze nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen, is een vraag die allerlei beleidsmakers en onderzoekers bezighoudt. In Nederland wordt de situatie van jongeren gemonitord in de Landelijke Jeugdmonitor. Deze monitor, die het CBS uitvoert in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), geeft een actueel beeld over de situatie van jongeren rond de thema’s gezin, onderwijs, veiligheid en justitie, gezondheid en welzijn en arbeid. Deze cijfers zijn beschikbaar via Jeugdmonitor StatLine (CBS, 2025) en in het Jaarrapport Jeugdmonitor (CBS, 2024).
Ook de jongeren in Caribisch Nederland komen aan bod in de Landelijke Jeugdmonitor. Over hen zijn minder gegevens beschikbaar dan de jongeren in Europees Nederland. Om een beter beeld te krijgen van het leven van de jongeren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius wordt daarom het scholierenonderzoek Caribisch Nederland uitgevoerd. Hierbij wordt aan scholieren tot 18 jaar in het voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo) gevraagd naar hun welzijn, gezondheid, vrijetijdsbesteding, huishoudelijke taken en zorg, rondkomen, opleiding en toekomstplannen.
Dit artikel beschrijft een deel van de resultaten uit het scholierenonderzoek Caribisch Nederland 2024. Voor enkele indicatoren wordt ook een vergelijking gemaakt met de resultaten uit 2020. Specifiek wordt gekeken naar indicatoren die betrekking hebben op hoe de jongeren zich voelen (welzijn en gezondheid), waar zij hun tijd aan besteden (vrijetijdsbesteding) en hoe zij hun toekomst zien (toekomstplannen). Dat laatste is een belangrijk thema voor jongeren in Caribisch Nederland, onder meer omdat zij het eiland moeten verlaten als ze naar de hogeschool of universiteit willen. De thema’s arbeid, onderwijs en gezinssituatie worden in dit artikel niet beschreven, maar komen regelmatig aan bod in het Jaarrapport Jeugdmonitor. Ook is hierover informatie beschikbaar in de Jeugdmonitor StatLine (CBS, 2025b).
Centraal in dit artikel staat de vraag: hoe gaat het met de jongeren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius? Specifieke deelvragen die daarbij aan bod komen, zijn:
- Hoe gaat het met het welzijn van de scholieren in Caribisch Nederland?
- Hoe ervaren ze hun gezondheid?
- Wat doen ze in hun vrije tijd?
- Wat zijn hun plannen voor de toekomst?
2. Data
Voor het Scholierenonderzoek Caribisch Nederland (CBS, z.d.) heeft het CBS een digitale enquête ontwikkeld. Deze is in 2020 en 2024 afgenomen onder leerlingen van scholen op Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Tot de doelpopulatie behoren alle scholieren in het voortgezet onderwijs (vo) en studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) die op 30 september van dat jaar jonger waren dan 18 jaar en bij de scholen stonden ingeschreven op het moment dat het CBS de leerlingenlijsten ontving. De vragenlijst was beschikbaar in het Nederlands, Engels, Spaans en Papiamentu.
Omdat de vragenlijst op de drie eilanden is uitgevraagd, is het mogelijk om in dit artikel een vergelijking te maken tussen de jongeren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Een vergelijking met jongeren in Europees Nederland is niet mogelijk.
Scholieren Caribisch Nederland
Op 30 september 2024 telde Bonaire 1 601 scholieren (tot 18 jaar) in het vo en mbo, in 2020 waren dat er 1 272. Ook uit het Jaarrapport Landelijke Jeugdmonitor (CBS, 2024b) blijkt dat het aantal jongeren op Bonaire in deze periode is toegenomen, vooral de groep 12- tot 18-jarigen.
Saba en Sint Eustatius telden in 2024 respectievelijk 112 en 219 scholieren, dat is vergelijkbaar met 2020.
| 2024 | 2020 | |
|---|---|---|
| Bonaire | 1601 | 1272 |
| Saba | 112 | 100 |
| Sint Eustatius | 219 | 218 |
Scholen zijn benaderd om hun medewerking te verlenen aan het onderzoek. Ook zijn scholieren en hun ouders voor de start van het veldwerk geïnformeerd met een brief over het onderzoek. In 2024 was de respons 46 procent op Bonaire. Om te corrigeren voor non-respons is er voor Bonaire een weegmodel ontwikkeld waarbij gewogen is naar geslacht en leeftijd. Op Saba en Sint Eustatius was de respons respectievelijk 86 procent en 73 procent. Omdat de respons op deze twee eilanden niet selectief was naar de kenmerken leeftijd en geslacht, kreeg iedereen hetzelfde gewicht om op te hogen naar de doelpopulatie. Bij het onderzoek in 2020 was de respons op Sint Eustatius dermate laag en selectief dat de cijfers niet betrouwbaar genoeg waren om te publiceren. Voor Sint Eustatius kan dus geen vergelijking gemaakt worden over tijd.
3. Resultaten
Dit hoofdstuk bespreekt de uitkomsten van het scholierenonderzoek Caribisch Nederland 2024. Waar mogelijk en relevant worden de resultaten vergeleken met die uit 2020. Daarbij wordt dezelfde volgorde van de thema’s aangehouden als in de vragenlijst. Er wordt gesproken over een verandering of verschillen tussen groepen wanneer deze, rekening houdend met een betrouwbaarheidsinterval van 95%, statistisch significant zijn.
3.1 Welzijn
Om een beeld te krijgen van het welzijn van scholieren in Caribisch Nederland wordt gekeken naar hoe gelukkig en tevreden ze zijn met hun leven in het algemeen, of ze gepest of gediscrimineerd worden en of ze iemand in hun omgeving hebben om over persoonlijke problemen te praten.
Scholieren op Saba gelukkiger en tevredener dan in 2020
Scholieren op Saba gaven in 2024 gemiddeld een 7,4 voor zowel de mate waarop ze zich een gelukkig mens vinden, als hoe tevreden ze waren met het leven dat ze nu leiden. Daarmee waren ze gelukkiger en tevredener dan in 2020. Op Bonaire gaven scholieren in 2024 gemiddeld een 7,5 voor geluk en 7,4 voor tevredenheid, dat is iets lager dan in 2020. Scholieren op Sint Eustatius gaven in 2024 gemiddeld een 7,1 voor geluk en 6,9 voor tevredenheid.
| 2024 (Cijfer (1-10)) | 2020 (Cijfer (1-10)) | ||
|---|---|---|---|
| Bonaire | Geluk | 7,5 | 7,7 |
| Bonaire | Tevredenheid | 7,4 | 7,7 |
| Saba | Geluk | 7,4 | 7,1 |
| Saba | Tevredenheid | 7,4 | 6,7 |
| Sint Eustatius | Geluk | 7,1 | |
| Sint Eustatius | Tevredenheid | 6,9 |
Jongens op Bonaire gelukkiger en tevredener dan meisjes
Jongens op Bonaire voelden zich gelukkiger en tevredener dan meisjes in 2024. Ook op Sint Eustatius waren jongens gelukkiger dan meisjes. Op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft tevredenheid. Scholieren van 10 tot 15 jaar beoordeelden op alle eilanden hun geluk en tevredenheid gemiddeld hoger dan 15- tot 18-jarigen.
| Totaal (Cijfer (1-10)) | Jongens (Cijfer (1-10)) | Meisjes (Cijfer (1-10)) | ||
|---|---|---|---|---|
| Bonaire | Geluk | 7,5 | 7,8 | 7,1 |
| Bonaire | Tevredenheid | 7,4 | 7,7 | 7,2 |
| Saba | Geluk | 7,4 | 7,5 | 7,2 |
| Saba | Tevredenheid | 7,4 | 7,5 | 7,3 |
| Sint Eustatius | Geluk | 7,1 | 7,3 | 6,8 |
| Sint Eustatius | Tevredenheid | 6,9 | 7 | 6,9 |
| Totaal (Cijfer (1-10)) | 10 tot 15 jaar (Cijfer (1-10)) | 15 tot 18 jaar (Cijfer (1-10)) | ||
|---|---|---|---|---|
| Bonaire | Geluk | 7,5 | 7,7 | 7,2 |
| Bonaire | Tevredenheid | 7,4 | 7,8 | 7 |
| Saba | Geluk | 7,4 | 7,5 | 7,2 |
| Saba | Tevredenheid | 7,4 | 7,7 | 7,1 |
| Sint Eustatius | Geluk | 7,1 | 7,3 | 6,8 |
| Sint Eustatius | Tevredenheid | 6,9 | 7,2 | 6,5 |
Meisjes op Bonaire en Saba vaker gepest dan jongens
In 2024 gaven meisjes op Bonaire en Saba vaker aan gepest te zijn dan jongens in het jaar voorafgaand aan de enquête. Het verschil was het grootst op Saba: 31 procent van de meisjes en 17 procent van de jongens werd daar gepest. Pesten kwam ook vaker voor bij 10- tot 15-jarigen dan bij 15- tot 18-jarigen. Het pesten gebeurde het vaakst offline, op Bonaire en Saba vooral met roddels en op Sint Eustatius met schelden. Vergeleken met 2020 was het percentage scholieren dat gepest werd op Bonaire en Saba in 2024 vergelijkbaar. Op Saba was er destijds echter geen verschil tussen jongens en meisjes.
Ongeveer 1 op de 5 scholieren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius gaf in 2024 aan zich gediscrimineerd te hebben gevoeld in het jaar voorafgaand aan de enquête. Op Bonaire was dat aandeel groter bij meisjes dan bij jongens, op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen jongens en meisjes. Anders dan bij pesten was er ook weinig verschil tussen scholieren van 10 tot 15 jaar en 15 tot 18 jaar. Scholieren op Bonaire en Sint Eustatius voelden zich het vaakst gediscrimineerd door discriminerende opmerkingen, op Saba door roddels. Op alle drie de eilanden gaf een ruime meerderheid van de scholieren die zich gediscrimineerd hadden gevoeld aan dat zo’n situatie op school had plaatsgevonden.
| Totaal (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Jongens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Meisjes (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | |||
| Gediscrimineerd | 20,6 | 17,3 | 24 |
| Gepest | 22,2 | 18,5 | 26 |
| Saba | |||
| Gediscrimineerd | 21,9 | 19,1 | 24,5 |
| Gepest | 24 | 17 | 30,6 |
| Sint Eustatius | |||
| Gediscrimineerd | 17,5 | 16,3 | 18,9 |
| Gepest | 13,8 | 11,6 | 16,2 |
| Totaal (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | 10 tot 15 jaar (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | 15 tot 18 jaar (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | |||
| Gediscrimineerd | 20,6 | 21,4 | 19,8 |
| Gepest | 22,2 | 26,7 | 17 |
| Saba | |||
| Gediscrimineerd | 21,9 | 23,4 | 20,4 |
| Gepest | 24 | 34 | 14,3 |
| Sint Eustatius | |||
| Gediscrimineerd | 17,5 | 17,6 | 17,4 |
| Gepest | 13,8 | 17,6 | 8,7 |
Niet alle scholieren kunnen in vertrouwen met iemand praten over persoonlijke problemen
Voor het welzijn van jongeren is het belangrijk dat ze mensen in de omgeving hebben waarmee ze in vertrouwen kunnen praten over persoonlijke problemen (NJi, 2022). In 2024 gaf 21 procent van de scholieren op Sint Eustatius het (helemaal) oneens te zijn met de stelling “ik kan met iemand die ik vertrouw, praten over persoonlijke problemen”. Op Saba en Bonaire was dat respectievelijk 18 procent en 11 procent.
| (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | (Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | 68,6 | 20,5 | 10,9 |
| Saba | 57,3 | 25 | 17,7 |
| Sint Eustatius | 53,8 | 25,6 | 20,6 |
3.2 Gezondheid
Voor een beeld van de gezondheid van scholieren in Caribisch Nederland wordt gekeken naar hoe zij hun gezondheid ervaren, hun consumptie van fruit, groente en suikerdrankjes, en of ze vapen en roken.
Ruime meerderheid ervoer gezondheid als (zeer) goed
Een ruime meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland ervoer hun gezondheid in 2024 als (zeer) goed: 75 procent op Bonaire, 71 procent op Saba en 68 procent op Sint Eustatius. In 2020 was dat op Bonaire en Saba vergelijkbaar.
| 2024 (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | 2020 (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|
| Bonaire | 75,1 | 74,2 |
| Saba | 70,8 | 68,8 |
| Sint Eustatius | 67,5 |
Jongens ervoeren hun gezondheid vaker als (zeer) goed dan meisjes
Jongens ervoeren hun gezondheid vaker als (zeer) goed dan meisjes in 2024. Op Bonaire ervoer 81 procent van de jongens en 69 procent van de meisjes hun gezondheid als (zeer) goed. Op Saba was dat respectievelijk 77 procent en 65 procent en op Sint Eustatius 73 en 61 procent. Scholieren van 10 tot 15 jaar op Bonaire ervoeren hun gezondheid ook vaker als (zeer) goed dan 15- tot 18-jarigen. Op Saba en Sint Eustatius was er geen verschil tussen de twee leeftijdsgroepen.
| Ervaren gezondheid (zeer) goed (% van scholieren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|
| Bonaire | |
| Totaal | 75,1 |
| Jongens | 81,4 |
| Meisjes | 68,6 |
| Saba | |
| Totaal | 70,8 |
| Jongens | 76,6 |
| Meisjes | 65,3 |
| Sint Eustatius | |
| Totaal | 67,5 |
| Jongens | 73,3 |
| Meisjes | 60,8 |
| Ervaren gezondheid (zeer) goed (% van scholieren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|
| Bonaire | |
| Totaal | 75,1 |
| 10 tot 15 jaar | 78,3 |
| 15 tot 18 jaar | 71,4 |
| Saba | |
| Totaal | 70,8 |
| 10 tot 15 jaar | 72,3 |
| 15 tot 18 jaar | 69,4 |
| Sint Eustatius | |
| Totaal | 67,5 |
| 10 tot 15 jaar | 69,2 |
| 15 tot 18 jaar | 65,2 |
Meeste scholieren eten onvoldoende fruit en drinken regelmatig suikerdrankjes
Op Saba gaf 10 procent van de scholieren in 2024 aan minimaal vijf dagen per week voldoende fruit te eten, dat wil zeggen minimaal twee porties van 100 gram per dag. Op Bonaire en Sint Eustatius was dat respectievelijk 16 procent en 20 procent. Op Saba en Sint Eustatius gaf ook een minderheid aan minimaal vijf dagen per week groenten te eten bij de maaltijden, respectievelijk 26 procent en 38 procent. Op Bonaire was dat 52 procent. Meer dan de helft van de scholieren ontbeet minimaal vijf dagen per week. Dit gold voor scholieren op alle drie de eilanden.
| Voldoende fruit (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Groente bij de maaltijd (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Ontbijt (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | 15,7 | 52,4 | 61,2 |
| Saba | 10,4 | 26 | 51 |
| Sint Eustatius | 20 | 38,8 | 56,2 |
Suikerdrankjes zoals frisdrank, limonade en energiedrank zijn populair bij scholieren in Caribisch Nederland. Op Bonaire, Saba en Sint Eustatius gaf minder dan 5 procent van de scholieren in 2024 aan nooit suikerdrankjes te drinken. De overige scholieren gaven aan wel suikerdrankjes te drinken en meestal meerdere dagen per week. Van alle scholieren op Bonaire dronk 43 procent minimaal vijf dagen per week suikerdrankjes, op Saba was dat 50 procent en op Sint Eustatius 60 procent. Van de scholieren die suikerdrankjes drinken, gaf ongeveer de helft aan twee of meer van dat soort drankjes te drinken op een gemiddelde dag.
Meer vapers dan rokers op Bonaire en Saba
Een deel van de jongeren in Caribisch Nederland vapete weleens in 2024: 13 procent op Bonaire, 10 procent op Saba en 6 procent op Sint Eustatius. Op Bonaire was dat aandeel groter dan het aandeel scholieren dat tabaksproducten rookte. Ook op Saba werd vaker gevapet dan gerookt, het aantal rokers was te laag om te publiceren. Op Sint Eustatius rookte en vapete ongeveer 5 procent van de scholieren.
| Roken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Vapen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|
| Bonaire | 5,5 | 12,7 |
| Saba¹ | 10,4 | |
| Sint Eustatius | 4,4 | 5,6 |
| 1)De respons voor rokers was te laag om te publiceren | ||
3.3 Vrijetijdsbesteding
De vrijetijdsbesteding van scholieren in Caribisch Nederland wordt in kaart gebracht door te kijken naar welke activiteiten ze graag in hun vrije tijd doen, of ze uitnodigingen van anderen krijgen om dingen te gaan doen, hoeveel tijd ze achter een scherm besteden, hoe vaak ze boeken lezen, en hoe vaak ze zich vervelen. Ook wordt beschreven of ze huishoudelijke taken verrichten en zorgen voor anderen.
Gamen populaire vrijetijdsbesteding
Gamen is een populaire vrijetijdsbesteding onder scholieren in Caribisch Nederland. In 2024 gaf 46 procent van de scholieren op Bonaire aan vaak te gamen, op Saba was dat ook 46 procent en op Sint Eustatius 53 procent. Vooral jongens gamen vaak. Op Saba was het verschil het grootst, daar gaf 72 procent van de jongens aan vaak te gamen tegenover 20 procent van de meisjes. Op alle drie de eilanden was buiten afspreken met vrienden een relatief populaire vrijetijdsbesteding. Meedoen aan naschoolse activiteiten kwam relatief vaak voor op Saba (39 procent). Op Bonaire en Sint Eustatius was dat minder gebruikelijk: respectievelijk 10 procent en 18 procent. De scholieren die niet deelnamen aan naschoolse activiteiten, noemden het vaakst als reden dat ze het niet leuk vonden.
| Gamen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Met vrienden buiten afspreken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Creatief bezig zijn (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Met vrienden thuis afspreken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Vrijwilligerswerk (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Naschoolse activiteiten (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bonaire | 45,8 | 33 | 24,9 | 20,8 | 13,4 | 10 |
| Saba | 45,8 | 41,7 | 24 | 13,5 | 16,7 | 38,5 |
| Sint Eustatius | 52,5 | 41,9 | 17,5 | 16,2 | 11,2 | 18,1 |
Meerderheid scholieren krijgt uitnodigingen van anderen om dingen te gaan doen
In 2024 gaf 73 procent van de scholieren op Bonaire aan het (helemaal) eens te zijn met de stelling “Ik krijg uitnodigingen om uit te gaan en om dingen te gaan doen met anderen”. Op Saba en Sint Eustatius was dat respectievelijk 58 procent en 71 procent. Op alle drie de eilanden antwoordde ongeveer 1 op de 10 scholieren het (helemaal) oneens te zijn met deze stelling.
| (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | (Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | 73,2 | 16,8 | 10 |
| Saba | 58,3 | 28,1 | 13,5 |
| Sint Eustatius | 70,6 | 20 | 9,4 |
Meer dan 6 uur schermtijd
In 2024 gaven scholieren in Caribisch Nederland aan gemiddeld meer dan 6 uur per dag een computer, tablet of smartphone te gebruiken, exclusief het gebruik van een computer op school of werk. Op Bonaire was dat 6,4 uur, op Saba 7,9 uur en op Sint Eustatius 8,8 uur.
| Gemiddelde schermtijd per dag (gemiddeld aantal uren per dag) | |
|---|---|
| Bonaire | 6,4 |
| Saba | 7,9 |
| Sint Eustatius | 8,8 |
| 1)Scholieren die 24 uur hebben ingevuld in deze vraag, zijn buiten beschouwing gelaten. | |
Kwart scholieren heeft in afgelopen jaar geen boek gelezen of geluisterd
Een kwart van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan in hun vrije tijd geen boek te hebben gelezen of geluisterd in het jaar voorafgaand aan de enquête. Een kleiner deel las dagelijks boeken: 19 procent op Saba en 9 procent op zowel Bonaire als Sint Eustatius. Voor het lezen of luisteren van boeken ging de meerderheid niet naar een bibliotheek.
| Dagelijks (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Eén keer per week of vaker (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Eén keer per maand of vaker (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Een paar keer (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Niet (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Bonaire | 8,6 | 14 | 14,8 | 34,7 | 27,9 |
| Saba | 18,8 | 13,5 | 11,5 | 30,2 | 26 |
| Sint Eustatius | 9,4 | 18,8 | 11,2 | 33,8 | 26,9 |
Helft scholieren verveelt zich soms
De helft van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan zich soms te vervelen. Een kleiner deel gaf aan zich vaak te vervelen: 29 procent op Bonaire, 36 procent op Saba en 40 procent op Sint Eustatius. Op Bonaire gaven meisjes iets vaker aan zich vaak te vervelen dan jongens, op Saba en Sint Eustatius was het vergelijkbaar.
| Vaak (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Soms (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Nooit (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | 29,4 | 53,5 | 17,1 |
| Saba | 36,5 | 47,9 | 15,6 |
| Sint Eustatius | 40 | 53,1 | 6,9 |
Scholieren doen het vaakst de afwas
De meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan thuis een of meerdere huishoudelijke taken te hebben verricht in de week voorafgaand aan de enquête. Op Bonaire waren ze hier gemiddeld in die week 4,1 uur mee bezig, op Saba 3,1 uur en op Sint Eustatius 3,9 uur. Afwassen werd het vaakst genoemd als taak. Een kleine groep scholieren gaf aan geen van de genoemde huishoudelijke taken te hebben uitgevoerd: 10 procent op Bonaire en Sint Eustatius, 7 procent op Saba.
| Afwassen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Andere huishoudelijke taken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Moppen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Koken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Inkopen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Geen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bonaire | 68,2 | 50,2 | 48,3 | 39,8 | 37,2 | 9,6 |
| Saba | 69,6 | 55,4 | 62,5 | 38,4 | 25 | 7,1 |
| Sint Eustatius | 70,8 | 42 | 53 | 42,9 | 33,3 | 10 |
Bijna helft scholieren Sint Eustatius zorgt voor familieleden of bekenden die hulp nodig hadden
Een deel van de scholieren in Caribisch Nederland in 2024 hielp in de week voorafgaand aan de enquête mee met de zorg van familieleden of bekenden. Bijvoorbeeld omdat zij hulp nodig hadden, vanwege hun gezondheid of ouderdom, of ze hielpen andere kinderen in het huishouden. Taken bij de zorg aan familieleden of bekenden zijn bijvoorbeeld het doen van het huishouden, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer of klusjes. Op Sint Eustatius zorgde 46 procent van de scholieren voor familieleden of bekenden en 43 procent voor andere kinderen in het huishouden. Op Saba was dat respectievelijk 34 procent en 38 procent, op Bonaire 27 procent en 28 procent.
| Zorgt voor familieleden of bekenden (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Zorgt voor andere kinderen in het huishouden (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|
| Bonaire | 27,2 | 27,8 |
| Saba | 34,4 | 37,5 |
| Sint Eustatius | 45,6 | 43,1 |
3.4 Toekomstplannen
Opleiding volgen meest genoemde plan voor de toekomst
Ruim de helft van de scholieren op Saba gaf in 2024 aan een vervolgopleiding te willen doen na het behalen van hun diploma. Op Bonaire en Sint Eustatius was dat respectievelijk 42 procent en 48 procent. Van de overige scholieren wil de meerderheid gaan werken of een eigen bedrijf starten. Een deel van de scholieren gaf aan het nog niet weten: 15 procent op Bonaire en Saba, en 18 procent op Sint Eustatius.
| Opleiding volgen (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Werken (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Eigen bedrijf starten (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Iets anders (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Weet ik nog niet (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Bonaire | 42,3 | 18,5 | 15,8 | 8,5 | 14,9 |
| Saba | 53,1 | 12,5 | 13,5 | 6,2 | 14,6 |
| Sint Eustatius | 48,1 | 13,8 | 15 | 5 | 18,1 |
Ruime meerderheid wil het eiland verlaten
Een ruime meerderheid van de scholieren in Caribisch Nederland gaf in 2024 aan het eiland in de toekomst te willen verlaten en ergens anders te gaan wonen. Op Saba en Sint Eustatius was dat 91 procent en op Bonaire 81 procent. Op alle drie de eilanden waren de meest genoemde redenen om het eiland te willen verlaten het doen van een opleiding of studie en meer van de wereld zien.
| Bonaire (% van de jongeren die het eiland willen verlaten) | Saba (% van de jongeren die het eiland willen verlaten) | Sint Eustatius (% van de jongeren die het eiland willen verlaten) | |
|---|---|---|---|
| Wereld ontdekken | 56,1 | 59,8 | 44,5 |
| Opleiding of werk | 53 | 60,8 | 64,5 |
| Vind het hier niet leuk | 26,5 | 29,7 | 23,5 |
| Familie woont ergens anders | 15,2 | 18,6 | 10,5 |
| Beurs voor buitenlandse opleiding | 5,8 | 7,5 | |
| Gezondheid | 1,5 | 5,9 | |
| Anders | 18,3 | 21,8 | 18 |
Meeste scholieren krijgen goed advies over de belangrijke dingen in het leven
Plannen maken voor de toekomst en op een andere plek gaan wonen zijn belangrijke keuzes, waarbij het nuttig kan zijn om goed advies te krijgen. In 2024 gaf 79 procent van de scholieren op Bonaire aan het (helemaal) eens te zijn met de stelling “Ik krijg goed advies over de belangrijke dingen in het leven”. Op Saba en Sint Eustatius was dat aandeel respectievelijk 76 procent en 77 procent. Op alle drie de eilanden gaf 5 procent of minder aan het (helemaal) oneens te zijn met deze stelling.
| (Helemaal) eens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | Niet eens, niet oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | (Helemaal) oneens (% van de jongeren in het vo/mbo tot 18 jaar) | |
|---|---|---|---|
| Bonaire | 78,7 | 15,9 | 5,4 |
| Saba | 76 | 18,8 | 5,2 |
| Sint Eustatius | 76,9 | 19,4 | 3,7 |
4. Conclusie
Op basis van de bevindingen en analyses kunnen enkele conclusies worden getrokken die antwoord geven op de vraag: hoe gaat het met de jongeren in Caribisch Nederland?
Hoe gaat het met het welzijn van de scholieren in Caribisch Nederland?
Scholieren in Caribisch Nederland gaven in 2024 gemiddeld een dikke voldoende voor hun geluk en tevredenheid. Wel zijn er verschillen tussen leeftijdsgroepen: op alle eilanden beoordelen 10- tot 15-jarigen hun geluk en tevredenheid gemiddeld hoger dan 15- tot 18-jarigen. Op Bonaire en Sint Eustatius waren jongens gelukkiger dan meisjes, en op zowel Bonaire als Saba werden meisjes vaker gepest dan jongens. Op alle drie de eilanden gaf een ruime meerderheid van de scholieren aan met iemand te kunnen praten over persoonlijke problemen, maar er was ook een groep voor wie dat niet gold.
Hoe ervaren ze hun gezondheid?
Een ruime meerderheid van de scholieren ervoer hun gezondheid als (zeer) goed. Tegelijkertijd dronken jongeren regelmatig suikerdrankjes en werd er onvoldoende fruit gegeten. Een deel van de jongeren in Caribisch Nederland vapete weleens: op Bonaire deed 13 procent van de scholieren dat, op Saba 10 procent en op Sint Eustatius 6 procent. Op Bonaire en Saba was vapen gebruikelijker dan het roken van tabaksproducten.
Wat doen ze in hun vrije tijd?
Op alle drie de eilanden was gamen de populairste activiteit in de vrije tijd. Scholieren op Sint Eustatius gaven aan gemiddeld 8,8 uur per dag een computer, tablet of smartphone te gebruiken. Dit is exclusief het gebruik van een computer op school of werk. Op Bonaire en Saba was dat respectievelijk 6,4 uur en 7,9 uur. Ook buiten afspreken met vrienden was een relatief populaire vrijetijdsbesteding op alle drie de eilanden. Naast leuke dingen doen in de vrije tijd waren de meeste scholieren betrokken bij het huishouden of zorgtaken. Bijna de helft van de scholieren op Sint Eustatius hielp in de week voorafgaand aan de enquête mee met de zorg van familieleden of bekenden vanwege ouderdom of gezondheidsproblemen.
Wat zijn hun plannen voor de toekomst?
Scholieren in Caribisch Nederland noemden in 2024 het doen van een opleiding het vaakst, wanneer gevraagd werd wat ze willen doen na het behalen van hun diploma. De meeste scholieren gaven aan het eiland in de toekomst te willen verlaten, vooral om de wereld te ontdekken of voor een opleiding of studie.
Referentielijst
CBS (z.d.) Onderzoeksbeschrijving Scholierenonderzoek Caribisch Nederland.
CBS (2024). Jaarrapport 2024 Landelijke Jeugdmonitor.
CBS (2024b). Jaarrapport 2024 Landelijke Jeugdmonitor: Jongeren in Caribisch Nederland.
CBS (2025). Jeugdmonitor StatLine.
CBS (2025b). Jeugdmonitor StatLine, thema Caribisch Nederland.
Nederlands Jeugdinstituut (2022). Eerder praten over mentale gezondheid.