4. ICT gebruik personen

Dit hoofdstuk gaat in op het ICT-gebruik door personen en geeft een beeld van hoeveel mensen er dagelijks online zijn, welk deel van de bevolking communiceert via internet en hoeveel er online wordt gekocht. De stand van zaken in 2023 wordt besproken en er wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de voorafgaande 10 jaar⁵⁾. De cijfers worden in internationaal perspectief geplaatst door te vergelijken met andere Europese landen.

Dagelijks online

Internet is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven van de meeste Nederlanders. In 2023 was 95 procent van de Nederlanders van 12 jaar of ouder dagelijks online. Tien jaar eerder was het dagelijks internetgebruik nog 78 procent. Vooral bij 65-plussers nam het dagelijks internetgebruik in deze periode sterk toe. Bij 65- tot 75-jarigen was er een toename van 56 procent in 2013 naar 91 procent in 2023 en bij 75-plussers van 20 procent in 2013 naar 66 procent in 2023.

4.1 Dagelijks online¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen)	12 tot 25 jaar (% personen)	25 tot 35 jaar (% personen)	35 tot 45 jaar (% personen)	45 tot 55 jaar (% personen)	55 tot 65 jaar (% personen)	65 tot 75 jaar (% personen)	75 jaar of ouder (% personen)
2012	76,2	92,6	93,1	87,8	82,6	68,2	51,8	15,7
2013	78,2	93,2	94,6	90,8	83,2	72,2	55,8	19,6
2014	79,3	93,0	94,5	87,8	85,6	78,7	57,9	23,3
2015	81,0	92,7	95,0	88,8	86,2	82,8	61,7	29,8
2016	82,1	94,7	95,8	92,4	88,3	81,9	63,0	28,4
2017	86,1	96,5	95,7	94,3	90,5	87,8	71,7	43,7
2018	86,4	94,7	97,3	94,8	92,9	86,0	72,8	45,4
2019	87,6	96,2	97,4	95,4	94,7	87,6	77,0	43,7
2020	86,9	93,6	93,1	94,2	94,3	88,2	78,3	48,5
2021	87,6	92,3	95,6	94,8	93,1	90,6	79,3	52,4
2022	89,5	92,9	95,7	94,7	95,0	91,9	83,9	60,5
2023	94,6	99,4	99,6	98,9	98,5	97,3	91,4	66,3
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

4.1 Dagelijks online¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen)	12 tot 25 jaar (% personen)	25 tot 35 jaar (% personen)	35 tot 45 jaar (% personen)	45 tot 55 jaar (% personen)	55 tot 65 jaar (% personen)	65 tot 75 jaar (% personen)	75 jaar of ouder (% personen)
2012	76,2	92,6	93,1	87,8	82,6	68,2	51,8	15,7
2013	78,2	93,2	94,6	90,8	83,2	72,2	55,8	19,6
2014	79,3	93,0	94,5	87,8	85,6	78,7	57,9	23,3
2015	81,0	92,7	95,0	88,8	86,2	82,8	61,7	29,8
2016	82,1	94,7	95,8	92,4	88,3	81,9	63,0	28,4
2017	86,1	96,5	95,7	94,3	90,5	87,8	71,7	43,7
2018	86,4	94,7	97,3	94,8	92,9	86,0	72,8	45,4
2019	87,6	96,2	97,4	95,4	94,7	87,6	77,0	43,7
2020	86,9	93,6	93,1	94,2	94,3	88,2	78,3	48,5
2021	87,6	92,3	95,6	94,8	93,1	90,6	79,3	52,4
2022	89,5	92,9	95,7	94,7	95,0	91,9	83,9	60,5
2023	94,6	99,4	99,6	98,9	98,5	97,3	91,4	66,3
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

Binnen de EU behoort Nederland, samen met Zweden en Denemarken tot de landen met het hoogste aandeel inwoners dat dagelijks online is. In 2023 gebruikte 98 procent van de Nederlanders (van 16 tot 75 jaar) dagelijks internet⁶⁾. Het EU-gemiddelde bedroeg dat jaar 86 procent. Cijfers over dagelijks internetgebruik in de afzonderlijke EU-landen zijn opgenomen in deze Eurostat-tabel.

Communiceren via internet

Internet wordt veel gebruikt voor communicatie zoals het versturen van berichten, bellen of deelnemen aan een sociaal netwerk. In deze paragraaf komen deze vormen van online communicatie aan bod.

4.2 Communiceren via internet
Jaartal	E-mailen (% personen van 12 jaar of ouder)	Tekstberichten sturen (% personen van 12 jaar of ouder)	Deelnemen aan sociaal netwerk (% personen van 12 jaar of ouder)	Internetbellen (% personen van 12 jaar of ouder)
2012	83,5	30,3	48,0	23,4
2013	85,1	33,5	52,5	27,7
2014	84,8	62,8	55,1	31,1
2015	85,0	68,0	55,8	30,7
2016	84,9	74,7	58,0	34,8
2017	88,5	79,9	63,4	42,8
2018	87,7	81,3	62,4	55,2
2019	88,6	84,2	63,2	57,9
2020	88,9	86,1	67,2	79,0
2021	89,0	87,7	68,8	78,3
2022	89,6	88,6	69,5	78,7
2023	93,4	93,8	72,0	81,3

4.2 Communiceren via internet
Jaartal	E-mailen (% personen van 12 jaar of ouder)	Tekstberichten sturen (% personen van 12 jaar of ouder)	Deelnemen aan sociaal netwerk (% personen van 12 jaar of ouder)	Internetbellen (% personen van 12 jaar of ouder)
2012	83,5	30,3	48,0	23,4
2013	85,1	33,5	52,5	27,7
2014	84,8	62,8	55,1	31,1
2015	85,0	68,0	55,8	30,7
2016	84,9	74,7	58,0	34,8
2017	88,5	79,9	63,4	42,8
2018	87,7	81,3	62,4	55,2
2019	88,6	84,2	63,2	57,9
2020	88,9	86,1	67,2	79,0
2021	89,0	87,7	68,8	78,3
2022	89,6	88,6	69,5	78,7
2023	93,4	93,8	72,0	81,3

E-mailen en tekstberichten versturen, onder meer via WhatsApp, waren in 2023 de meest voorkomende vormen van online communicatie. Ruim 90 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder gebruikte deze digitale communicatievormen. In de leeftijdsgroepen tussen 25 tot 75 jaar was e-mailen even populair als het versturen van tekstberichten. 75-plussers e-mailden vaker dan dat ze tekstberichten verstuurden. Jongeren van 12 tot 25 jaar verstuurden juist vaker tekstberichten dan dat ze e-mailden.

In vergelijking met 2013 is het gebruik van alle vormen van online communicatie toegenomen. Vooral bellen via internet heeft een hoge vlucht genomen. In 2023 belde 81 procent van de Nederlanders via internet. In 2013 was dit nog 28 procent.

Ook zijn steeds meer mensen actief op sociale netwerken. In 2013 maakte 53 procent van de Nederlandse bevolking gebruik van sociale netwerken. Dit aandeel nam toe tot 72 procent in 2023.

Vooral 12- tot 45-jarigen bellen via internet

In 2023 belde 92 procent in de leeftijdsgroep van 12 tot 45 jaar via internet. Van de 45-plussers was dat 72 procent. Door personen van 65 tot 75 jaar en personen van 75 jaar of ouder werd minder gebeld via internet (67 procent en 49 procent).

Vanaf 2018 is internetbellen sterk toegenomen in alle leeftijdsgroepen. In dat jaar is het bellen via WhatsApp als voorbeeld in de vraagstelling toegevoegd. In 2020 (eerste coronajaar) zien we een forse toename van internetbellen in alle leeftijdsgroepen.

4.3 Communiceren via internet: bellen via internet¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen)	12 tot 25 jaar (% personen)	25 tot 35 jaar (% personen)	35 tot 45 jaar (% personen)	45 tot 55 jaar (% personen)	55 tot 65 jaar (% personen)	65 tot 75 jaar (% personen)	75 jaar of ouder (% personen)
2012	23,4	33,7	33,6	23,5	21,2	19,6	14,3	4,0
2013	27,7	42,4	35,5	28,2	27,7	21,9	15,4	6,3
2014	31,1	47,7	43,5	34,0	26,3	25,2	18,7	5,9
2015	30,7	48,8	41,4	35,9	27,3	21,0	17,8	5,4
2016	34,8	53,0	50,1	35,6	31,6	27,1	21,3	8,4
2017	42,8	65,5	58,3	47,6	37,1	32,9	26,5	13,6
2018	55,2	77,1	69,4	63,4	54,8	45,2	33,2	22,3
2019	57,9	78,0	72,8	63,8	57,9	51,3	41,1	18,3
2020	79,0	90,4	88,9	88,9	84,6	76,7	65,1	38,2
2021	78,3	87,5	89,2	86,7	81,6	78,3	65,8	42,4
2022	78,7	87,3	91,4	88,3	83,4	76,7	65,4	43,1
2023	81,3	92,3	93,3	89,7	84,7	78,8	66,9	49,2
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

4.3 Communiceren via internet: bellen via internet¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen)	12 tot 25 jaar (% personen)	25 tot 35 jaar (% personen)	35 tot 45 jaar (% personen)	45 tot 55 jaar (% personen)	55 tot 65 jaar (% personen)	65 tot 75 jaar (% personen)	75 jaar of ouder (% personen)
2012	23,4	33,7	33,6	23,5	21,2	19,6	14,3	4,0
2013	27,7	42,4	35,5	28,2	27,7	21,9	15,4	6,3
2014	31,1	47,7	43,5	34,0	26,3	25,2	18,7	5,9
2015	30,7	48,8	41,4	35,9	27,3	21,0	17,8	5,4
2016	34,8	53,0	50,1	35,6	31,6	27,1	21,3	8,4
2017	42,8	65,5	58,3	47,6	37,1	32,9	26,5	13,6
2018	55,2	77,1	69,4	63,4	54,8	45,2	33,2	22,3
2019	57,9	78,0	72,8	63,8	57,9	51,3	41,1	18,3
2020	79,0	90,4	88,9	88,9	84,6	76,7	65,1	38,2
2021	78,3	87,5	89,2	86,7	81,6	78,3	65,8	42,4
2022	78,7	87,3	91,4	88,3	83,4	76,7	65,4	43,1
2023	81,3	92,3	93,3	89,7	84,7	78,8	66,9	49,2
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

In 2023 stond Nederland met 85 procent op de tweede plaats na Cyprus (87 procent) op de ranglijst van EU-landen met het hoogste percentage inwoners dat belt via internet. Malta volgde met 81 procent en Hongarije met 80 procent. Het laagst was het percentage internetbellers in Polen (56 procent) en Kroatië en Slovenië (beide 57 procent). Het EU-gemiddelde in 2023 bedroeg 69 procent. Cijfers over online bellen in de afzonderlijke EU-landen zijn opgenomen in deze Eurostat-tabel.

Steeds meer 65-plussers versturen tekstberichten

Tekstberichten versturen nam de laatste tien jaar in alle leeftijdsgroepen toe, maar de groei was het sterkst bij 65-plussers. Onder 65- tot 75-jarigen nam het percentage tussen 2013 en 2023 toe van 8 naar 90 en onder 75-plussers was er in dezelfde periode een toename van 3 naar 64 procent.

4.4 Communiceren via internet: tekstberichtjes versturen¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen )	12 tot 25 jaar (% personen )	25 tot 35 jaar (% personen )	35 tot 45 jaar (% personen )	45 tot 55 jaar (% personen )	55 tot 65 jaar (% personen )	65 tot 75 jaar (% personen )	75 jaar of ouder (% personen )
2012	30,2	66,7	39,7	31,6	23,0	15,9	5,8
2013	33,5	58,3	52,1	36,3	31,7	19,5	8,1	3,0
2014	62,8	93,0	87,4	75,8	64,9	46,5	25,2	6,5
2015	68,0	92,7	90,6	83,2	71,4	57,0	34,7	7,4
2016	74,7	93,2	90,4	89,4	83,2	69,7	45,9	15,2
2017	79,9	96,0	95,5	93,1	86,7	76,0	54,6	27,4
2018	81,3	93,8	95,3	92,3	90,4	78,7	59,6	32,1
2019	84,2	95,0	95,0	94,1	92,0	84,0	70,0	34,4
2020	86,1	94,2	93,6	93,4	93,6	88,5	75,8	43,7
2021	87,7	91,9	94,8	93,6	94,3	90,2	82,6	51,1
2022	88,6	92,7	95,3	94,3	93,7	92,9	82,1	56,3
2023	93,8	99,4	98,4	98,9	97,9	97,1	89,6	64,0
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

4.4 Communiceren via internet: tekstberichtjes versturen¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen )	12 tot 25 jaar (% personen )	25 tot 35 jaar (% personen )	35 tot 45 jaar (% personen )	45 tot 55 jaar (% personen )	55 tot 65 jaar (% personen )	65 tot 75 jaar (% personen )	75 jaar of ouder (% personen )
2012	30,2	66,7	39,7	31,6	23,0	15,9	5,8
2013	33,5	58,3	52,1	36,3	31,7	19,5	8,1	3,0
2014	62,8	93,0	87,4	75,8	64,9	46,5	25,2	6,5
2015	68,0	92,7	90,6	83,2	71,4	57,0	34,7	7,4
2016	74,7	93,2	90,4	89,4	83,2	69,7	45,9	15,2
2017	79,9	96,0	95,5	93,1	86,7	76,0	54,6	27,4
2018	81,3	93,8	95,3	92,3	90,4	78,7	59,6	32,1
2019	84,2	95,0	95,0	94,1	92,0	84,0	70,0	34,4
2020	86,1	94,2	93,6	93,4	93,6	88,5	75,8	43,7
2021	87,7	91,9	94,8	93,6	94,3	90,2	82,6	51,1
2022	88,6	92,7	95,3	94,3	93,7	92,9	82,1	56,3
2023	93,8	99,4	98,4	98,9	97,9	97,1	89,6	64,0
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

9 op de 10 jongeren actief op sociale netwerken

In 2023 was 91 procent van de 12- tot 25-jarigen actief op sociale netwerken. De laatste jaren zijn ook steeds meer ouderen op sociale netwerken actief geworden. Onder 65- tot 75-jarigen steeg het aandeel sociale netwerkgebruikers tussen 2013 en 2023 van 16 naar 49 procent. Onder 75-plussers was er een toename van 4 naar 29 procent.

4.5 Communiceren via internet: deelnemen aan een sociaal netwerk¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen )	12 tot 25 jaar (% personen )	25 tot 35 jaar (% personen )	35 tot 45 jaar (% personen )	45 tot 55 jaar (% personen )	55 tot 65 jaar (% personen )	65 tot 75 jaar (% personen )	75 jaar of ouder (% personen )
2012	48,0	88,3	76,6	55,7	36,3	26,0	11,9	2,1
2013	52,5	88,2	82,2	60,5	47,0	31,4	15,9	3,6
2014	55,1	86,2	81,4	66,3	50,6	37,9	22,6	6,3
2015	55,8	79,9	77,8	70,3	52,8	40,0	28,8	11,5
2016	58,0	81,2	78,3	70,2	60,9	45,2	29,0	11,6
2017	63,4	89,8	83,2	72,4	65,4	52,1	34,1	17,3
2018	62,4	86,9	84,2	71,2	64,7	50,3	33,7	18,8
2019	63,2	88,8	80,5	72,7	65,8	52,6	38,5	16,6
2020	67,2	89,3	83,2	77,3	72,7	58,9	42,9	19,6
2021	68,8	86,8	84,4	80,4	76,2	63,8	44,0	22,3
2022	69,5	87,2	84,9	82,4	74,9	64,1	47,5	23,5
2023	72,0	90,9	88,9	82,1	78,8	65,2	49,1	28,5
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

4.5 Communiceren via internet: deelnemen aan een sociaal netwerk¹⁾
Jaartal	Totaal (% personen )	12 tot 25 jaar (% personen )	25 tot 35 jaar (% personen )	35 tot 45 jaar (% personen )	45 tot 55 jaar (% personen )	55 tot 65 jaar (% personen )	65 tot 75 jaar (% personen )	75 jaar of ouder (% personen )
2012	48,0	88,3	76,6	55,7	36,3	26,0	11,9	2,1
2013	52,5	88,2	82,2	60,5	47,0	31,4	15,9	3,6
2014	55,1	86,2	81,4	66,3	50,6	37,9	22,6	6,3
2015	55,8	79,9	77,8	70,3	52,8	40,0	28,8	11,5
2016	58,0	81,2	78,3	70,2	60,9	45,2	29,0	11,6
2017	63,4	89,8	83,2	72,4	65,4	52,1	34,1	17,3
2018	62,4	86,9	84,2	71,2	64,7	50,3	33,7	18,8
2019	63,2	88,8	80,5	72,7	65,8	52,6	38,5	16,6
2020	67,2	89,3	83,2	77,3	72,7	58,9	42,9	19,6
2021	68,8	86,8	84,4	80,4	76,2	63,8	44,0	22,3
2022	69,5	87,2	84,9	82,4	74,9	64,1	47,5	23,5
2023	72,0	90,9	88,9	82,1	78,8	65,2	49,1	28,5
¹⁾Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

Online kopen in de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek

In de eerste helft van 2023 zei 78 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder iets online gekocht te hebben. Dat is meer dan een jaar eerder, en vergelijkbaar met 2021. Tien jaar eerder, in 2013, was dat nog 50 procent.

4.6 Online aankopen¹⁾
Jaartal	Online aankopen (% personen van 12 jaar of ouder)
2012	46,4
2013	49,9
2014	53,1
2015	54,0
2016	57,2
2017	62,0
2018	63,8
2019	64,0
2020	71,2
2021	77,4
2022	73,5
2023	78,5
¹⁾ In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek. Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

4.6 Online aankopen¹⁾
Jaartal	Online aankopen (% personen van 12 jaar of ouder)
2012	46,4
2013	49,9
2014	53,1
2015	54,0
2016	57,2
2017	62,0
2018	63,8
2019	64,0
2020	71,2
2021	77,4
2022	73,5
2023	78,5
¹⁾ In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek. Het onderzoek wordt jaarlijks in de maanden april tot juli gehouden.

Vooral 25- tot 35-jarigen kopen via internet (93 procent), van de 75-plussers deed 36 procent online aankopen. De verkoop van digitale producten en diensten nam vergeleken met 2022 licht toe, terwijl de verkoop van goederen nauwelijks veranderde.

Meer kaartjes voor concert, film of theater via internet verkocht

Online kaartjes kopen voor de bioscoop, een concert of een cultureel evenement nam toe van 38 procent in 2022 naar 42 procent in 2023. Van de 12-plussers kocht 48 procent films of series via een streamingdienst, of als download. Dat is vergelijkbaar met 2022. Ook kochten meer mensen een abonnement voor internet of mobiele telefoon, of muziek via een streamingsdienst of download dan een jaar eerder.

Online aankoop goederen niet veranderd

57 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder kocht via internet kleding, sportkleding, schoenen, of accessoires zoals tassen en sieraden. Daarmee stonden deze artikelen bovenaan de lijst van meest gekochte online producten. Dat was ook zo in 2022, maar toen werden deze producten minder vaak online aangeschaft dan in 2023. Iets meer dan 40 procent van de mensen bestelde online maaltijden bij een restaurant, fastfoodketen, of cateraar. Dat was ook zo in 2022.

Verder kocht ongeveer een kwart van de 12-plussers via internet cosmetica, sportartikelen, meubels, woonaccessoires of etenswaren. Ook dit is vergelijkbaar met een jaar eerder.

In 2023 was de online aankoop van meubels, computers, elektronica, gedrukte boeken, maaltijden en etenswaren lager dan in 2021, tijdens de coronapandemie.

In Nederland vaakst online gewinkeld van alle EU-landen

Van alle EU-landen had Nederland in 2023, met 84 procent, het hoogste aandeel personen van 16 tot 75 jaar dat in de eerste helft van dat jaar online winkelde. Ook in Denemarken, Ierland en Zweden is online winkelen relatief populair. Het EU-gemiddelde voor online winkelen bedroeg 58 procent in 2023. Inwoners van Bulgarije en Roemenië winkelden met respectievelijk 27 en 32 procent het minst vaak online.

⁵⁾ Om te kunnen vergelijken met andere Europese landen is gekozen voor 2023. Cijfers voor 2024 zijn wel al beschikbaar via het Dashboard Digitalisering en kenniseconomie.
⁶⁾ Voor de vergelijking met andere landen hanteert Eurostat een iets andere leeftijdsafbakening (16 tot 75 jaar) dan het CBS gebruikt voor de eigen statistiek (12 jaar of ouder).