Verdeling: Gezondheid

Gezondheid gaat over gezond zijn en je gezond voelen en heeft betrekking op fysiek, mentaal en sociaal welzijn. Goede gezondheid heeft intrinsieke waarde voor mensen, het stelt mensen in staat regie op hun leven te houden en het vergroot de kansen om actief en gelijkwaardig deel te nemen aan de samenleving.

De verschillen tussen bevolkingsgroepen worden gemeten met de ervaren gezondheid. Hoe mensen hun gezondheid ervaren hangt sterk samen met hun welzijn: een slechte gezondheid gaat vaak samen met een lager welzijn (CBS, 2016) en kan zorgen voor problemen op het gebied van bijvoorbeeld werk, sociaal leven en wonen. Meer informatie over de gezondheid van de Nederlandse bevolking is te vinden op StatLine (CBS, 2024a).

• In 2024 vond 77 procent van de Nederlandse bevolking de eigen gezondheid goed of zeer goed.
• Mannen, mensen in de leeftijdsgroepen tot 35 jaar, hbo’ers en universitair geschoolden, mensen die in Nederland geboren zijn en hun ouders ook en mensen die in Nederland geboren zijn met een ouder die geboren is buiten Europa beoordelen hun gezondheid meer dan gemiddeld als (zeer) goed.
• In 2024 was het aandeel mensen dat de eigen gezondheid als goed of zeer goed beschrijft 2 procentpunt lager dan in 2019.

Ervaren gezondheid

Situatie in 2024

Hoe mensen over hun eigen gezondheid denken is een goede indicator voor de algemene gezondheidstoestand. Concreet gaat het om het percentage dat de eigen gezondheid als goed of zeer goed beoordeelt. In 2024 vond 77 procent van de Nederlandse bevolking de eigen gezondheid goed of zeer goed.

•  Relatief meer mannen dan vrouwen hebben een (zeer) goede ervaren gezondheid. Er zijn ook meer vrouwen dan mannen met langdurige aandoeningen, lichamelijke beperkingen en belemmeringen door pijn (CBS, 2024b).
• Het percentage mensen dat de eigen gezondheid als (zeer) goed ervaart neemt af met het ouder worden. Tot en met de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar oordelen meer mensen dan gemiddeld positief; mensen in de leeftijdsgroepen vanaf 45 jaar juist minder. Er zijn ook meer ouderen met gezondheidsklachten zoals langdurige aandoeningen, lichamelijke beperkingen en belemmeringen door pijn.
• Hbo- en universitair geschoolden rapporteren meer dan gemiddeld een (zeer) goede gezondheid. Mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma komen ruim onder het gemiddelde uit.
• Mensen die in Nederland geboren zijn met ouders die dat ook zijn, zijn iets meer dan gemiddeld positief over de eigen gezondheid. Dit geldt ook voor degenen die geboren zijn in Nederland met minstens een ouder die geboren is in een land buiten Europa. Mensen die zelf in een land buiten Europa geboren zijn, zijn juist minder dan gemiddeld positief.

De kenmerken geslacht, leeftijd, onderwijsniveau en herkomst hangen samen. Mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma zijn bijvoorbeeld gemiddeld ouder dan hbo’ers en universitair geschoolden. Door standaardisatie van de cijfers wordt hiermee rekening gehouden: er wordt gecorrigeerd voor de verschillen tussen groepen in bovenstaande kenmerken. Op basis van gestandaardiseerde cijfers is het verschil in ervaren gezondheid tussen hbo’ers of universitair geschoolden en mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma kleiner. Maar ook op basis van gestandaardiseerde cijfers blijft de ervaren gezondheid van mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma relatief laag en die van hbo’ers of universitair geschoolden relatief hoog. Ook de andere hierboven beschreven verschillen tussen bevolkingsgroepen blijven na standaardisatie statistisch significant. De enige uitzondering daarop is de ervaren gezondheid van mensen die geboren zijn in Nederland, maar waarvan de ouder(s) buiten Europa is/zijn geboren. In deze groep zitten relatief veel jongere mensen, die over het algemeen vaker een (zeer) goede ervaren gezondheid hebben. Na standaardisatie, waarbij gecorrigeerd wordt voor deze relatief lage leeftijd, valt de ervaren gezondheid van deze groep fors minder gunstig en beneden gemiddeld uit.

Veranderingen tussen 2019 en 2024

In 2024 was het aandeel mensen dat de eigen gezondheid als goed of zeer goed beschrijft 2 procentpunt lager dan in 2019. Vergeleken met die ontwikkeling voor de gehele bevolking hebben de volgende groepen zich afwijkend ontwikkeld:

• Het aandeel met een goede of zeer goede ervaren gezondheid ontwikkelde zich bij 75-plussers, met een toename van ruim 3 procentpunt, relatief gunstig.
• De ervaren gezondheid van hbo’s en universitair geschoolden ontwikkelde zich relatief ongunstig, met een daling van bijna 4 procentpunt.